Witamina A

Witamina A jest jednym z kluczowych składników odżywczych, pełniącym niezmiernie ważną rolę w utrzymaniu zdrowia oczu, skóry oraz prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Jest to związek rozpuszczalny w tłuszczach, który naturalnie występuje w wielu produktach spożywczych, zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego.

 

Funkcje i korzyści witaminy A

 

1. Zdrowie oczu: Witamina A jest niezbędna dla zachowania zdrowia oczu. Jest kluczowa w procesie tworzenia rodopsyny, pigmentu niezbędnego do widzenia przy słabym oświetleniu. Niedobór witaminy A może prowadzić do "kurzej ślepoty", czyli zaburzeń widzenia nocnego, a w skrajnych przypadkach nawet do trwałego uszkodzenia siatkówki i rogówki.

2. Wsparcie dla układu odpornościowego: Witamina A odgrywa istotną rolę w utrzymaniu integralności bariery skórnej i błon śluzowych, co pomaga chronić organizm przed patogenami. Ponadto, moduluje działanie różnych komórek odpornościowych, co jest istotne w profilaktyce oraz leczeniu infekcji.

3. Zdrowie skóry: Wpływa na procesy wzrostu komórek skóry, wspierając ich regenerację oraz zapewniając prawidłową strukturę i funkcjonowanie skóry. Jest często stosowana w leczeniu trądziku oraz innych chorób skóry ze względu na swoje właściwości regeneracyjne.

4. Wsparcie w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych. Jest kluczowa dla zdrowia i integralności błon śluzowych, które występują w wielu częściach ciała, w tym w drogach oddechowych, przewodzie pokarmowym i układzie moczowo-płciowym.

 

Źródła witaminy A

Witamina A występuje w dwóch głównych formach: preformowana witamina A (retinol), znajdująca się w produktach zwierzęcych takich jak wątroba, ryby, mleko i produkty mleczne, oraz prowitamina A (beta-karoten) obecna w produktach roślinnych takich jak marchew, bataty, dynia, mango, papryka, jarmuż czy szpinak. Beta-karoten jest przekształcany w organizmie w aktywną formę witaminy A.

 

Zapotrzebowanie i suplementacja

 

Zalecane dzienne spożycie witaminy A różni się w zależności od wieku, płci i stanu fizjologicznego (np. ciąża). Dla dorosłych mężczyzn wynosi ono około 900 µg, a dla kobiet 700 µg ekwiwalentów retinolu. Nadmiar witaminy A, szczególnie w formie retinolu, może być toksyczny i prowadzić do hipervitaminozy A, która objawia się m.in. bólami głowy, wymiotami, a nawet uszkodzeniami wątroby. Właśnie dlatego suplementację należy zawsze prowadzić z rozwagą i najlepiej pod kontrolą specjalisty.
 

Prawidłowe spożycie witaminy A jest kluczowe dla wielu aspektów zdrowia, od wzroku po odporność. Ważne jest, by zwracać uwagę na zrównoważoną dietę, bogatą w różne źródła tej witaminy, a w przypadku konieczności stosowania suplementów – czynić to z uwagą na zalecenia lekarskie.

Bibliografia

  1. Ross, A.C., "Vitamin A and Carotenoids," w: Modern Nutrition in Health and Disease, ed. Shils M.E. et al., Lippincott Williams & Wilkins, 2012, strony 305-327.
  2. Tanumihardjo, S.A., "Factors Influencing the Conversion of Carotenoids to Retinol: Bioavailability to Bioconversion to Bioefficacy," International Journal for Vitamin and Nutrition Research, 2002, 72(1): 40-45.
  3. West, K.P., "Extent of Vitamin A Deficiency Among Preschool Children and Women of Reproductive Age," Journal of Nutrition, 2002, 132:2857S-2866S.
  4. WHO, "Vitamin A Supplementation," World Health Organization, dostępne online [dostęp: 2024].